Opodatkowanie pożyczek pieniężnych – VAT czy PCC?

W praktyce obrotu gospodarczego ugruntowało się przekonanie, że pożyczki pieniężne podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Wiele osób zakłada, że jeśli transakcja jest objęta VAT, to automatycznie nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC). Czy jednak zawsze tak jest? Niekoniecznie – kluczowe znaczenie ma tutaj to, czy dana transakcja rzeczywiście podlega opodatkowaniu VAT.

Kiedy pożyczka podlega VAT, a kiedy PCC? Jakie przesłanki decydują o właściwym opodatkowaniu? Właśnie te kwestie budzą liczne wątpliwości i rozbieżności interpretacyjne. Przyjrzyjmy się, zatem jak to wygląda w praktyce.

Zasadą jest, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej przez podmiot działający w charakterze podatnika. Czy na tej podstawie możemy stwierdzić, że przedsiębiorca, który udziela  pożyczki z środków uzyskanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na co dzień nie zajmujący się świadczeniem usług finansowych, działa w charakterze podatnika?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych interpretacjach stoi na stanowisku, że nawet incydentalne, jednorazowe udzielenie pożyczki za wynagrodzeniem, przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji podatnik ma prawo do zastosowania zwolnienia przedmiotowego w podatku VAT. To oznacza, że transakcja nie będzie opodatkowana podatkiem PCC.

Odmiennego zdania są sądy administracyjne, dla których determinującym czynnikiem, wpływającym na uznanie udzielenia pożyczki za czynność podlegającą VAT, jest to czy pożyczkodawca zawodowo zajmuje  się udzielaniem tego typu świadczeń. W jednym  z wyroków NSA odwołuje się do orzeczenia TSUE, który podkreślił, że udzielenie pożyczek podlega opodatkowaniu podatkiem VAT tylko wtedy jeżeli można je uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy lub jeżeli stanowi bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności gospodarczej i jednocześnie nie jest działalnością incydentalną. To z kolei oznaczałoby konieczność opodatkowania pożyczki podatkiem PCC.

Przedsiębiorca, udzielający lub otrzymujący pożyczkę może więc stanąć przed dylematem VAT czy PCC. W takich przypadkach zachęcamy do kontaktu z naszymi doradcami podatkowymi, którzy wskażą jak zminimalizować obciążenia podatkowe, postępując zgodnie z literą prawa.