Sejm jednogłośnie uchwalił szereg uproszczeń w podatku od towarów i usług, zwanych potocznie pakietem Slim VAT 2. Poprzednia paczka zmian wprowadziła pewne zamieszanie, zwłaszcza w zakresie sposobu ujmowania faktur korygujących. Zdaje się jednak, że Ministerstwo Finansów wyciągnęło pewne wnioski i kolejna z serii zapowiadanych nowelizacji zostanie ciepło przyjęta przez podatników.

Uporządkowane dostawy łańcuchowe

Pierwszą ze zmian o charakterze porządkującym jest wprowadzenie regulacji, która wyraźnie określa tzw. dostawę ruchomą w przypadku eksportu i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, gdy podmiotem organizującym wysyłkę lub transport towarów w transakcji łańcuchowej jest pierwszy dostawca lub ostatni nabywca. W tej sytuacji nowelizacja wskazuje, iż preferencyjną stawkę VAT należy przyporządkować odpowiednio dostawie dokonanej przez tego pierwszego dostawcę oraz do ostatniego nabywcy.

Rozwiązanie to nie powinno wprawdzie wpłynąć na dotychczasową praktykę, lecz należy ocenić je pozytywnie z uwagi na widoczne dążenie do kompleksowego uregulowania sytuacji podatników uczestniczących w transakcjach łańcuchowych.

Potwierdzona praktyka korygowania zakupów z UE

Kolejną nowością jest wprowadzenie przepisów wskazujących okres, w którym podatnicy powinni wykazywać korektę zmniejszającą podstawę opodatkowania z tytułu importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) oraz dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca. Obecnie powszechnie przyjmuje się, że moment dokonania korekty w tych przypadkach uzależniony jest od jej przyczyny. Slim VAT 2 niejako potwierdza tę praktykę. Korekta powinna być zatem dokonywana w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna obniżenia. W tym samym okresie podatnik zobowiązany jest do dokonania korekty podatku naliczonego z tytułu tych nabyć.

Więcej czasu na import w procedurze uproszczonej

Na zmianach skorzystają także importerzy. Nowelizacja ponownie pozwoli podatnikom rozliczającym VAT z tytułu importu towarów w procedurze uproszczonej na dokonanie korekty deklaracji, w sytuacji, gdy w podatek nie został prawidłowo rozliczony w pierwotnej deklaracji. Uprawnienie to będzie przysługiwało w terminie 4 miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu. Przypomnijmy, że podobne rozwiązanie funkcjonowało w zbliżonej formie do 1 października 2020 r. Wówczas podatnicy mieli 4 miesiące na przedstawienie organowi podatkowemu dokumentów potwierdzających rozliczenie VAT z tytułu importu w deklaracji podatkowej. W praktyce przepisy umożliwiały więc dokonanie ewentualnej korekty błędnego rozliczenia. Regulacje te zostały uchylone, lecz pakiet Slim VAT 2 zdaje się do nich nawiązywać.

Łatwiejszy wybór VAT przy dostawie nieruchomości

Prościej będzie także przy wyborze opodatkowania podatkiem VAT dostawy budynku, budowli lub ich części. Obecnie – w przypadku, gdy tego typu transakcja objęta jest zwolnieniem – większość podatników decyduje się na złożenie do właściwego dla nabywcy naczelnika urzędu skarbowego zgodnego oświadczenia o wyborze opodatkowania takiej dostawy VAT. Takie działanie umożliwia odzyskanie zapłaconego podatku już po dokonaniu transakcji i wyłącza obowiązek zapłaty 2% podatku od czynności cywilnoprawnych. Złożenie odrębnego oświadczenia wydaje się jednak zbędnym obowiązkiem formalnym. W pakiecie Slim VAT 2 przewidziano więc, że będzie ono mogło być złożone także w akcie notarialnym, do którego zawarcia dochodzi w związku z dostawą tych nieruchomości.

Odliczenie podatku bez odsetek

Jedną z ważniejszych zmian jest realizacja wyroku TSUE z dnia 18 marca 2021 r. w sprawie C-895/19 A poprzez usunięcie z polskich przepisów warunku, który uzależnia skorzystanie przez podatników z prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu importu usług oraz WNT od wykazania podatku należnego w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy. Trybunał uznał, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, które uniemożliwiają wykazanie podatku należnego i naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym, są w tym zakresie niezgodne z unijną dyrektywą.

100% VAT od samochodu bez pośpiechu

Korzystne dla podatników będzie także wydłużenie terminu na złożenie informacji VAT-26, która pozwala na odliczanie 100% podatku od wydatków związanych z samochodem osobowym wykorzystywanym wyłącznie do działalności gospodarczej. Obecnie termin wynosi zaledwie 7 dni od dnia poniesienia pierwszego wydatku związanego z pojazdem. Złożenie tej informacji po terminie powoduje możliwość odliczenia VAT z wydatków poniesionych na samochód przed jej złożeniem jedynie w wysokości 50%. Zważywszy na fakt, że pierwszy wydatek na samochód zazwyczaj jest również tym największym, utrata połowy odliczenia była niejednokrotnie bardzo bolesna dla zapominalskich. W nowelizacji przewidziano wydłużenie terminu na złożenie VAT-26 do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesiony został pierwszy wydatek, nie później jednak niż w dniu przesłania JPK-V7 za dany miesiąc.

Ulga na złe długi także, gdy kontrahent ucieka w upadłość

Pakiet nowelizacyjny realizuje również wyrok TSUE w sprawie C-335/19, w którym unijny trybunał stwierdził, że polski ustawodawca nie może uzależniać prawa do zmniejszenia podatku do zapłaty przez sprzedawcę od tego, czy nabywca na dzień dokonania transakcji oraz na dzień poprzedzający złożenie korekty deklaracji jest podatnikiem VAT czynnym, który nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Obostrzenia te zostały więc uchylone. Wydłużono dodatkowo – z dwóch do trzech lat licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura dokumentująca wierzytelność – termin na skorzystanie z ulgi.

Nowością jest wprowadzenie uprawnienia skorzystania z ulgi na złe długi w przypadku sprzedaży na rzecz konsumentów oraz podatników zwolnionych z VAT. Będzie to możliwe, w sytuacji, gdy wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana do egzekucji. Możliwość taka wystąpi również, gdy wierzytelność zostanie wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym lub wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką.

Pozostałe zmiany

Nowelizacja wprowadza także zmiany o charakterze porządkowym związane z brexitem i statusem Irlandii Północnej, a także doprecyzowanie niektórych kwestii związanych z uwalnianiem środków z rachunku VAT. Większość zmian przewidzianych w pakiecie Slim VAT 2 zacznie obowiązywać od 1 października 2021 r. Tymczasem Ministerstwo Finansów już pochwaliło się zaawansowanymi pracami nad Slim VAT 3.

Wojciech Jasiński, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.

Zainteresował Cię ten temat?

wojciech.jasinski@atatax.pl