Na posiedzeniu 1 października 2021 r. Sejm przyjął ustawy podatkowe z Polskiego Ładu, wprowadzające największe zmiany w podatkach w ostatnich latach. Wśród szeregu zmian przewidziano również te, które dotyczą zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Będą to kolejne po rewolucyjnych zmianach z 2021 roku zmiany w ryczałcie, tym razem dotyczącego także sposobu naliczania obowiązkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Co istotne, 29 października 2021 r. Sejm odrzucił uchwalone przez Senat poprawki dotyczące ryczałtu i jego oskładkowania. Odrzucono także poprawkę dotyczącą wydłużonego vacatio legis dla nowelizacji.

Spodziewać się zatem należy, że zmiany wejdą w życie z początkiem 2022 r., w zaproponowanym w projekcie z 1 października 2021 r. brzmieniu.

Co dokładnie zmieni się od 1 stycznia 2022 r.?

Zmiana stawek w ryczałcie

Polski Ład obniży stawki dla wybranych grup zawodów. Wskutek tego, od 1 stycznia 2022 r. przychody osiągane ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej, opodatkowane będą według jednej nowej stawki - 14%, niezależnie od tego, czy świadczone będą osobiście, czy też z pomocą osób zatrudnionych. Ponadto, tą samą stawką opodatkowane będą przychody ze świadczenia usług architektonicznych i inżynierskich oraz w zakresie specjalistycznego projektowania. Natomiast przychody ze świadczonych usług w obszarze IT będą opodatkowane stawką 12%. Obecnie, przychody za powyższe usługi opodatkowane są według dwóch stawek ryczałtu, tj. 17% oraz 15%.

Wprowadzenie obniżonych stawek podatku dla wybranych zawodów co do zasady wydają się korzystne dla podatników.  Biorąc jednak pod uwagę wszystkie wprowadzane zmiany, w tym te związane ze składką zdrowotną (omówione w dalszej części artykułu), należy uznać, że nie będą one aż tak bardzo opłacalne jak zapowiadają rządzący.

Najem prywatny

Kluczowe zmiany zajdą również w opodatkowaniu najmu prywatnego. Dotychczas podstawowym sposobem opodatkowania dochodów z najmu lub dzierżawy była skala podatkowa, natomiast ryczałt był jedynie fakultatywną formą możliwą do wyboru przez podatników. Wraz z Polskim Ładem Ustawodawca odbiera podatnikom możliwość wyboru formy opodatkowania. Wobec tego, od 1 stycznia 2022 r. jedynym sposobem opodatkowania najmu prywatnego będzie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - zlikwidowana będzie możliwość opodatkowania przychodów uzyskiwanych z najmu na zasadach ogólnych (z wyjątkiem przychodów uzyskiwanych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej). Tym samym wszyscy podatnicy osiągający przychody z tego tytułu będą objęci tymi samymi zasadami.

Zgodnie z przepisami obowiązują następujące stawki ryczałtu dla przychodów z najmu:

• 8,5% dla przychodów poniżej 100 000 zł rocznie,
• 12,5% od nadwyżki ponad 100 000 zł.

Co do zasady, przyjmuje się, że ryczałt jest korzystnym sposobem opodatkowania najmu, w szczególności w sytuacji gdy przychody nie przekraczają 100 000 zł, a koszty są znikome. Z drugiej jednak strony, zasady ogólne są opłacalne w przypadkach, gdy ponoszone są znaczne koszty np. remontu, czynszu, amortyzacji, którymi to podatnicy mogą obniżać podstawę opodatkowania. Na wprowadzanych zmianach ucierpią więc ci podatnicy, którzy przychody z najmu opodatkowywali – z uwagi na możliwość uwzględniania znacznych kosztów – według skali.

Karta podatkowa

Polski Ład wprowadza również zmiany w ramach karty podatkowej. W tym zakresie Ustawodawca wprowadza zasadę, że z karty podatkowej będą mogli skorzystać jedynie ci podatnicy, którzy korzystają już z tej formy opodatkowania w 2021 roku. Będą oni mogli kontynuować taki sposób rozliczania się z fiskusem w kolejnych latach. Tym samym zostanie zamknięta możliwość wybrania karty podatkowej od 1 stycznia 2022 r. dla nowych podatników. Możliwości tej nie będą mieli także podatnicy, którzy z jakichkolwiek przyczyn zaprzestaną stosowania opodatkowania kartą podatkową - w takim przypadku nie będą oni mogli powrócić  do stosowania tej formy opodatkowania.

Powyższe zmiany doprowadzą do zmniejszenia liczby podatników uprawnionych do korzystania z karty podatkowej, a w dłużej perspektywie do całkowitej jej likwidacji.

Składka zdrowotna w ryczałcie i dla karty podatkowej

Od 1 stycznia 2022 r. składka zdrowotna dla osób rozliczających się na ryczałcie uzależniona będzie od rocznego przychodu oraz przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego. W związku z powyższym Ustawodawca przewidział, że roczna podstawa wymiaru składki wyniesie:

• iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu i 60% przeciętnego wynagrodzenia przy przychodach rocznych do 60 000 zł,
• iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu i 100% przeciętnego wynagrodzenia przy przychodach rocznych przekraczających 60 000 zł, nie wyższych niż 300 000 zł,
• iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu i 180% przeciętnego wynagrodzenia jeżeli przychody roczne są wyższe niż 300 000 zł.

Składka zdrowotna wynosić będzie 9% podstawy jej wymiaru.

Przy obecnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia – tj. 5 656,51 zł – składki w skali roku, przy założeniu podlegania obowiązkowi przez 12 miesięcy, wyniosłyby:  

Śródrocznie przedsiębiorcy obliczając wysokość comiesięcznej składki zdrowotnej będą sumować przychody osiągnięte od początku roku i do momentu przekroczenia 60 000 zł będą stosować jako podstawę 60% przeciętnego wynagrodzenia, po przekroczeniu tej kwoty 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, natomiast po przekroczeniu 300 000 zł będzie to już  180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli podatnik w trakcie roku „przeskoczył” do kolejnego progu, to w rozliczeniu rocznym będzie zobowiązany do dopłaty – skoro w związku z przekroczeniem progu przychodów zmieniła się roczna podstawa wymiaru składki.

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami na każdy rok ustalana jest stała wysokość miesięcznej składki zdrowotnej, kalkulowana od podstawy równej 75%  przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. W  2021 r. składka ta wynosi 381,81 zł. Zgodnie z obowiązującym prawem podatnicy obliczając podatek dochodowy mogą obniżyć jego wysokość o 7,75% podstawy wymiaru składki. W konsekwencji w bieżącym roku można odliczyć od podatku kwotę 328,78 zł. Mając na uwadze powyższe, realny koszt w tym roku dla podatnika wynikający ze składki zdrowotnej wynosi ok. 53 zł.

Co istotne, według nowych regulacji podatnicy nie będą mogli już odliczyć od podatku zapłaconej składki zdrowotnej. W konsekwencji nowe regulacje negatywnie wpłyną na przedsiębiorców, którzy odczują znaczący wzrost obciążenia stawką zdrowotną.

W kwestii składki zdrowotnej dla osób stosujących opodatkowanie w formie karty podatkowej, podstawę wymiaru miesięcznej składki stanowić będzie kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku. Tak więc od stycznia 2022 r. podatnicy obliczać będą składkę w wysokości 9% od kwoty 3 010 zł. W konsekwencji podatnicy rozliczający się na karcie podatkowej w roku 2022 zapłacą ok. 270 zł składki miesięcznie. Podobnie jak i innym podatnikom, zostanie im odebrana możliwość odliczenia części składki zdrowotnej od podatku.

Rok 2022 szykuje dla podatników wiele zmian. Ich skala, a do tego zawrotne tempo prowadzenia prac legislacyjnych, może skutkować wieloma niedociągnięciami, a co za tym idzie wątpliwościami, z którymi najpewniej podatnik będzie musiał poradzić sobie sam. Szeroko zapowiadane korzyści wynikające z Polskiego Ładu, rysują się również mizernie w analizie całościowej. W przypadku zmian w zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, należy uznać, że w rezultacie większa grupa podatników odczuje negatywne korzyści wynikające z Polskiego Ładu niż te pozytywne.

Kinga Duszna, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.

Zainteresował Cię ten temat?

kinga.duszna|atatax.pl| |kinga.duszna|atatax.pl