Podstawa prawna

Zgodnie z art. 27 ust. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych spółki nieruchomościowe oraz podatnicy posiadający, bezpośrednio lub pośrednio, w spółce nieruchomościowej udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze są obowiązani przekazywać Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej w terminie do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego spółki nieruchomościowej, a w przypadku gdy spółka nieruchomościowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego - do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego spółki nieruchomościowej, informację:

• o podmiotach posiadających, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziały (akcje), ogół praw i obowiązków, tytuły uczestnictwa lub prawa o podobnym charakterze, wraz z podaniem liczby posiadanych przez każdego z nich takich praw - w przypadku informacji przekazywanych przez spółki nieruchomościowe,
• o liczbie posiadanych, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze - w przypadku informacji przekazywanych przez podatników będących wspólnikami spółek nieruchomościowych

- według stanu na ostatni dzień roku podatkowego spółki nieruchomościowej, a w przypadku gdy spółka nieruchomościowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego - na ostatni dzień jej roku obrotowego.

Analogiczne przepisy zostały wprowadzone do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tło problemu

Określenie podmiotów zobowiązanych do raportowania informacji o strukturze własnościowej budzi liczne wątpliwości. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów spółki nieruchomościowe mają  obowiązek zgłaszać każdy podmiot który posiada, choćby pośrednio, jakikolwiek udział w spółce nieruchomościowej. Obowiązek rozumiany w ten sposób może być w praktyce trudny do realizacji. Podmiotami posiadającymi prawo własności w spółkach nieruchomościowych są często spółki z zagranicznym kapitałem, inwestorzy będący osobami fizycznymi albo spółki giełdowe o rozproszonej strukturze właścicielskiej. W konsekwencji, spółki nieruchomościowe mogą nie posiadać danych niezbędnych do sporządzenia informacji.

Kolejna wątpliwość dotyczy ustalenia podmiotów przekraczających 5% udział praw w spółce nieruchomościowej zobowiązanych do przekazania informacji. Przepis posługuje się pojęciem „podatnika”, które może być interpretowane wąsko – jako podatnika podatku dochodowego albo szeroko – jako każdy podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio 5% udział, w tym także nierezydentów.

Wykładnia przepisów prezentowana przez przedstawicieli Ministerstwa Finansów

Z uzasadnienia do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie przesyłania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych wynika, że wolą ustawodawcy było aby spółki nieruchomościowe raportowały wyłącznie dane o podmiotach, które posiadają co najmniej 5% udział w spółce nieruchomościowej.

W uzasadnieniu wskazano, że: „Zgodnie z art. 27 ust. 1e ustawy CIT spółki nieruchomościowe są obowiązane przekazywać informacje o podmiotach posiadających, bezpośrednio lub pośrednio w tej spółce nieruchomościowej udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze, wraz z podaniem liczby posiadanych przez każdego z nich takich praw. Z kolei podatnicy posiadający prawa do spółek nieruchomościowych są obowiązani przekazywać informacje o liczbie posiadanych, bezpośrednio lub pośrednio, w spółce nieruchomościowej udziałów (akcji) dających co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze.”

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane w odpowiedzi Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych p. Jarosława Szatańskiego działającego z upoważnienia Ministra Finansów na petycję w sprawie obowiązków notyfikacyjnych spółek nieruchomościowych (znak sprawy: DD5.056.1.2022). Zgodnie z treścią dokumentu: „Założeniem powyższej normy było, żeby w informacji wykazywane były jedynie podmioty, w tym podatnicy, posiadający bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% praw do spółki nieruchomościowej. (…) Przez podatnika, który ma obowiązek przekazywania informacji, należy rozumieć podmiot (niezależnie od formy prawnej), na którym ciąży obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych lub prawnych, z tytułu zbycia posiadanych praw do spółki nieruchomościowej.”.

Z wykładni prezentowanej przez przedstawicieli Ministerstwa Finansów wynika, że:

• w informacji przekazywanej przez spółki nieruchomościowe należy wykazywać jedynie te podmioty, które posiadają bezpośrednio lub pośrednio 5% praw do spółki,
• spółka nieruchomościowa jest zobowiązana do przekazania informacji o podmiotach, w tym podatnikach,
• przez podatnika, który ma obowiązek złożyć informację należy rozumieć podmiot na którym ciąży obowiązek podatkowy z tytułu zbycia praw do spółki nieruchomościowej.

Interpretacja przepisów według Ministerstwa Finansów wydaje się nie mieć pokrycia w literalnym brzmieniu przepisów, które niewątpliwie wymagają doprecyzowania. Obecnie trwają prace nad stworzeniem struktury logicznej do przesyłania informacji oraz wyznaczenia organów odpowiedzialnych za przyjmowanie oraz obsługę dokumentów. Pierwsza na dużą skalę akcja raportowania informacji o strukturze własnościowej nastąpi w terminie do 30 września 2022 r.

Pozostaje mieć nadzieję, że do tego czasu liczne problemy praktyczne związane z wypełnieniem obowiązku raportowania zostaną rozwiązane.

Katarzyna Czerwińska-Sabała,

doradca podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.

Zainteresował Cię ten temat?

katarzyna.czerwinska-sabala@atatax.pl