Podobno z rodziną najlepiej wychodzi się tylko na zdjęciach, ale czy rzeczywiście tak jest? Znane firmy takie jak: Rolex, Dr. Oetker i Electrolux skutecznie przełamały ten schemat udowadniając, że rodzinna współpraca może przynieść firmie ogromny sukces. Wszystkie te przedsiębiorstwa przetrwały na rynku przez ponad sto lat, dzięki efektywnemu zarządzaniu w ramach fundacji rodzinnych. Od ubiegłego roku istnieje możliwość zakładania takich fundacji również w Polsce, co cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Do maja 2024 roku w Polsce zostało zarejestrowanych 980 fundacji rodzinnych.

Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna to osoba prawna, która jest tworzona w celu gromadzenia majątku, zarządzania nim oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Ma za zadanie chronić majątek przed rozdrobnieniem pomiędzy spadkobiercami fundatora, wspierając jednocześnie ciągłość jego dotychczasowej działalności biznesowej oraz jej długoterminowy rozwój.

Beneficjentami takiej fundacji mogą być nie tylko członkowie rodziny, ale także parter pozostający w związku nieformalnym, przyjaciel rodziny, a nawet godny zaufania pracownik. Ten katalog niewątpliwie różni się od kręgu spadkobierców określonych ustawowo, przez co budzi zainteresowanie wielu podatników.

Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą, ale tylko w ograniczonym zakresie, który obejmuje w szczególności:

• zbywanie mienia, o ile nie zostało nabyte w celu dalszego zbycia;
• wynajmowanie, dzierżawienie lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
• przystępowanie do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą;
• udzielanie pożyczek podmiotom powiązanym.

Korzyści podatkowe fundacji rodzinnych w Polsce

Fundacja rodzinna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Niemniej jednak, jej model opodatkowania jest bardziej zbliżony do estońskiego CIT-u, ponieważ przewiduje zapłatę podatku dochodowego dopiero w momencie wypłaty świadczenia na rzecz beneficjentów albo przekazania im mienia po likwidacji fundacji. W takim przypadku fundacja jest zobowiązana do zapłaty podatku CIT, przy zastosowaniu stawki wynoszącej 15%.

W przypadku, gdy fundacja rodzinna prowadzi działalność gospodarczą inną niż przewidziana ustawowo np. prowadzenie zakładu sprzedającego samochody, jest opodatkowana na zasadach ogólnych, przy czym stawka podatku dochodowego wyniesie wtedy aż 25%.

Wniesienie mienia na pokrycie funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej jest traktowane jak darowizna, dlatego fundator ani fundacja nie są zobowiązani do zapłaty podatku PIT. Jednakże, przy obliczaniu zachowku po spadkodawcy, który pełnił rolę fundatora, należy uwzględnić takie mienie, o ile zostało wniesione w ciągu 10 lat przed jego śmiercią.

Warto również podkreślić, że dochody fundatora oraz beneficjentów uzyskane z fundacji rodzinnej zostały zwolnione z podatku od spadków i darowizn. Niemniej jednak, takie świadczenia mogą zostać uwzględnione przy obliczaniu zachowku, jeśli beneficjentami są osoby uprawnione do jego otrzymania.

Kiedy warto założyć fundacje rodzinną?

Przykład 1

Pan Artur wraz z synami prowadzą działalność gospodarczą w ramach której wynajmują mieszkania. Roczny dochód z tej działalności wyniósł 100 000 złotych, natomiast zysk został wypłacony w ramach dywidendy wszystkim wspólnikom. Pan Artur zastanawia się, jaka forma opodatkowania byłaby dla niego najkorzystniejsza.

          a. klasyczny CIT

Spółka, posiadając status małego podatnika, mogłaby korzystać z preferencyjnej stawki podatku CIT wynoszącej 9%.

W przypadku dywidendy, spółka będzie zobowiązana do zapłacenia podatku:
- CIT w wysokości 9 000 zł [100 000 zł * 9%],
- PIT w wysokości 17 290 zł [(100 000 zł - 9 000 zł) * 19%].

Łączna kwota podatku dochodowego wyniosłaby wówczas 26 290 zł.

          b. estoński CIT

W przypadku dywidendy, spółka będzie zobowiązana do zapłacenia podatku:

- CIT w wysokości 10 000 zł [100 000 zł * 10%],
- PIT w wysokości 10 000 zł [100 000 zł * 19% - 90% * 10 000 zł].

Łączne obciążenie podatkowe wyniosłoby 20 000 zł.

          c. fundacja rodzinna

W przypadku dywidendy, fundacja rodzinna będzie zobowiązana do zapłacenia podatku:

- CIT w wysokości 15 000 zł [100 000 zł * 15%].

Przy założeniu, że beneficjentami fundacji są osoby zaliczone do tzw. grupy ,,zero”, kwota 15 000 zł stanowiłaby całość obciążeń podatkowych.

Z powyższego przykładu jednoznacznie wynika, że fundacja rodzinna będzie dla Pana Artura najkorzystniejszą formą opodatkowania działalności gospodarczej, służąca jednocześnie do powiększenia i ochrony jego majątku rodzinnego.

Przykład 2

Pan Henryk prowadzi sieć piekarni ,,Promyk”, posiada udziały w cukierni ,,Beza” i planuje otworzyć nową kawiarnie. Zastanawia się nad założeniem struktury holdingowej, która umożliwiłaby efektywne zarządzania całym tym majątkiem.

W naszej ocenie, Pan Henryk powinien założyć fundacje rodzinną, która by zarządzała ww. aktywami. Fundacja płaciłaby podatek dochodowy dopiero w momencie wypłaty zysku beneficjentom, co dałoby jej możliwość reinwestowania zysków ze spółek bez bieżącego płacenia podatku CIT.

Podsumowanie

Fundacja rodzinna to nowa instytucja prawna o nieugruntowanej jeszcze pozycji na rynku. Mimo to, już teraz cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród podatników, głównie dzięki atrakcyjnemu modelowi opodatkowania, który wyróżnia ją na tle dotychczasowych rozwiązań.

Należy jednak podkreślić, że optymalizacja podatkowa nie może być jedynym powodem zachęcającym do tworzenia takich instytucji. Ważne jest, aby fundacja rzeczywiście działała zgodnie z jej założeniami, co pozwoli uniknąć podejrzeń o wykorzystanie jej w celu uchylania się od opodatkowania. Niezwykle istotne jest, aby fundator, a najlepiej również i beneficjenci, dokładnie rozumieli zasady jej funkcjonowania i podejmowali świadome decyzje w tym zakresie. Jest to trudne zadanie, szczególnie dla osób, które nie posiadają odpowiedniej wiedzy i doświadczenia, dlatego warto skorzystać z usług doświadczonych ekspertów, którzy pomogą uniknąć problemów w przyszłości.

Żaneta Zakrzewska, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.

Chcesz dowiedzieć się więcej o zakładaniu fundacji rodzinnej i korzyściach podatkowych? Skontaktuj się z naszymi ekspertami już dziś!

zaneta.zakrzewska|atatax.pl| |zaneta.zakrzewska|atatax.pl