Ustawa o ochronie osób zgłaszających nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki jest skutkiem implementacji do polskiego porządku prawnego unijnej dyrektywy 2019/1397.

Ustawodawca po raz kolejny nie zdążył wdrożyć przepisów we właściwym terminie, czego pokłosiem jest nałożenie na Polskę kary w wysokości ponad 7 milinów euro. Po dwóch miesiącach od nałożenia kary ustawa została opublikowana w dzienniku ustaw. Wskazane w ustawie vacatio legis wynosi 3 miesiące, co oznacza, że od 25 września bieżącego roku podmioty prawne muszą być przygotowane do obsługi zgłoszeń wewnętrznych w zakresie działań lub zaniechań niezgodnych z prawem lub mających na celu obejście prawa. Przepisy dotyczące zgłoszeń zewnętrznych przyjmowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich i organy publiczne zaczną obowiązywać od 25 grudnia 2024 r.

Główne założenia

Przedsiębiorca zatrudniający powyżej 50 osób będzie zobowiązany do wdrożenia systemu sygnalizacji zgłoszeń wewnętrznych. Próg zatrudnienia wskazany w zdaniu poprzednim nie ma zastosowania do podmiotu wykonującego działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska.

W ramach procedury zgłoszeń wewnętrznych będzie można zgłaszać naruszenia prawa dotyczące m.in. korupcji, zamówień publicznych, bezpieczeństwa transportu, ochrony środowiska, zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia publicznego, ochrony konsumentów czy ochrony prywatności i danych osobowych. Katalog naruszeń, za zgłoszenie których sygnalista podlega ochronie został enumeratywnie wskazany w ustawie o ochronie sygnalistów.

Od czego zacząć

Pracodawca powinien stworzyć procedurę sygnalizacji zgłoszeń wewnętrznych, obejmującą takie elementy jak:

• określenie wewnętrznej jednostki organizacyjnej uprawnionej do przyjęcia zgłoszenia,
• sposób w jaki sygnalista może dokonać zgłoszenia,
• wskazanie osoby, która w imieniu podmiotu będzie prowadziła działania następcze.

Co zrobić po otrzymaniu zgłoszenia

Po otrzymaniu zgłoszenia podmiot prawny (przedsiębiorca) ma 7 dni na potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia. Następnie powinno dojść do przeprowadzenia działań mających na celu wyjaśnienie zgłoszonej nieprawidłowości. W terminie 3 miesięcy od dnia potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia sygnalista powinien zostać poinformowany czy rzeczywiście doszło do naruszenia prawa i jakie działania zostały podjęte w celu wyeliminowania tego naruszenia. Ma to oczywiście zastosowanie w sytuacji, gdy zgłaszający wskazał adres do kontaktu.

Podsumowanie

Nowe regulacje mają na celu szybsze wykrycie nieprawidłowości w funkcjonowaniu podmiotu, a w konsekwencji poprawę działania obszaru, w którym występują naruszenia. Powyżej omówiliśmy po krótce kwestie dotyczące obowiązków przewidzianych dla podmiotów prawnych. Należy mieć jednak na uwadze, że nowe przepisy dotyczą regulacji obejmujących także podmioty publiczne.

Jeśli zainteresował Cię ten artykuł i chciałbyś uzyskać więcej informacji w tym temacie, przykładowo porozmawiać o tym jakie kanały sygnalizacji warto wybrać w Twojej organizacji, uzyskać pomoc w utworzeniu procedury sygnalizacji zgłoszeń wewnętrznych czy dowiedzieć się jakie sankcje grożą za niewdrożenie procedury, zapraszamy do kontaktu.

Klaudyna Malinowska, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.

klaudyna.malinowska|atatax.pl| |klaudyna.malinowska|atatax.pl