Chcesz być informowany o wszystkich wydarzeniach w ATA Finance?
Nie masz czasu, żeby śledzić naszą stronę?

Zapisz się na newsletter!

Przełomowy wyrok TSUE w sprawie ulgi na złe długi w VAT

2020-10-23

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE)  w wyroku z dnia 15 października 2020 r. (sygn. C-335/19) wypowiedział się na temat zgodności polskich przepisów w zakresie tzw. ulgi na złe długi w VAT z regulacjami unijnymi. W ocenie TSUE przesłanki wskazane w polskiej ustawie o VAT są zbyt rygorystyczne, a w konsekwencji niezgodne z Dyrektywą VAT.

Sprawa dotyczyła polskiej spółki z o.o., która wystawiła na rzecz jednego z kontrahentów fakturę zawierającą VAT z tytułu świadczonych usług doradztwa podatkowego. W chwili wykonania usług kontrahent był zarejestrowany jako czynny podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego ani w trakcie likwidacji.  W okresie 150 dni od upływu terminu zapłaty (tj. okresie po którym można było skorzystać z ulgi na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów) kontrahent został postawiony w stan likwidacji, pozostając zarejestrowanym jako podatnik VAT. Z uwagi na fakt, że spółka nie otrzymała płatności za wykonane usługi, zwróciła się z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie możliwości skorzystania z tzw. ulgi na złe długi, pomimo postawienia kontrahenta w stan likwidacji po wykonaniu usług.

Minister Finansów w wydanej interpretacji udzielił odpowiedzi negatywnej, wskazując między innymi, że art. 90 Dyrektywy VAT przyznaje prawo do obniżenia podstawy opodatkowania VAT jedynie na warunkach określonych przez każde państwo członkowskie, które Polska ustanowiła w art. 89a ustawy o VAT. Zatem jeśli jedna z przesłanek wskazanych w tym artykule nie jest spełniona, podatnik nie jest uprawniony do powoływania się na prawo do obniżenia, wywodząc je bezpośrednio z prawa Unii.

Sprawa trafiła ostatecznie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym oceny, czy przepisy Dyrektywy VAT zezwalają na wprowadzenie w prawie krajowym ograniczenia możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w razie częściowego lub zupełnego niewywiązywania się z płatności ze względu na określony status podatkowy dłużnika i wierzyciela. Przedmiotem rozważań była w szczególności kwestia, czy prawo unijne nie stoi na przeszkodzie ustanowieniu w prawie krajowym regulacji dopuszczającej możliwość skorzystania z ulgi na złe długi, pod warunkiem, że w dacie wykonania usługi (dostawy towaru) oraz w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji (i) dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w likwidacji, (ii) wierzyciel i dłużnik są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Wyrok TSUE

Trybunał orzekł, że przepisy polskiej ustawy o VAT są niezgodne z przepisami unijnymi, w zakresie w jakim uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania VAT od warunku by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT.

Skutki orzeczenia dla podatników

Wyrok TSUE stanowi niewątpliwie dobrą wiadomość dla podatników. Zyskują oni możliwość skorzystania z ulgi na złe długi powołując się bezpośrednio na zasady wynikające z prawa unijnego, z pominięciem warunków niezgodnych z Dyrektywą. Orzeczenie może stanowić także podstawę wznowienia postępowań podatkowych w sprawach zakończonych ostatecznymi decyzjami, na których treść wskazany wyrok może mieć wpływ. Należy jednak pamiętać, że wznowienie takich postępowań następuje na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca od dnia publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE. Z kolei w przypadku podatników, których sprawy zakończyły się wyrokiem sądu administracyjnego, termin na złożenie skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego wynosi 3 miesiące.

Warto podkreślić, że ordynacja podatkowa przewiduje preferencyjny sposób liczenia odsetek od nadpłat powstałych w wyniku orzeczenia TSUE. Oprocentowanie przysługuje za okres od dnia powstania nadpłaty (tj. okresu w którym podatnik mógł skorzystać z ulgi na złe długi) do dnia jej zwrotu, jeżeli wniosek o stwierdzenie nadpłaty zostanie złożony w ciągu 30 dni od publikacji orzeczenia TSUE. Jeśli natomiast wniosek zostanie złożony po tym terminie, oprocentowanie przysługuje od dnia powstania nadpłaty do 30 dnia od publikacji orzeczenia.

 

Anna Skórska, konsultant podatkowy ATA Tax Sp. z o.o.

Zainteresował Cię ten temat?

anna.skorska|atatax.pl| |anna.skorska|atatax.pl