Taka teza wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 25 czerwca 2019 r., o sygn. I SA/Łd 218/19. Walka z nadużyciami podatkowymi należy do zadań organów podatkowych, a nie podatnika. Nie można zobligować podatnika do sprawdzania kontrahenta w takim stopniu, jak dokonują tego organy podatkowe w trakcie kontroli podatkowej.

W przedmiotowej sprawie spółka nabywała towary bezpośrednio od sprzedawców posiadających stoiska w centrum handlowym, natomiast towar był wydawany do rąk nabywcy na miejscu lub był przez sprzedawcę dostarczany do miejsca prowadzenia działalności nabywcy. Dodatkowo zapłata za wydany towar następowała w formie gotówkowej. W ocenie organów podatkowych podatnik nie kupował towarów od spółek, które widniały na spornych fakturach VAT jako sprzedawcy, a faktury wystawione przez dostawców nie dokumentowały rzeczywistości gospodarczej, co prowadzi do wniosku, że podmioty te nie mogły dokonać dostaw towarów na rzecz nabywcy.

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Łodzi podzielił stanowisko organu pierwszej instancji, co do braku prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie towarów. W ocenie organu odwoławczego, zachowanie podatnika, w szczególności wyraźna nieznajomość kontrahentów i jednocześnie niespotykany wysoki poziom zaufania pomiędzy stronami transakcji pozwala na stwierdzenie, że podatnik musiał wiedzieć, że uczestniczy w transakcjach mających na celu oszustwo w podatku VAT. Dodatkowo przyjmowanie faktur oznaczonych jedynie pieczęcią firmy sprzedawcy bez możliwości jakiejkolwiek identyfikacji osoby sprzedającej i wydającej towar, która podpisywała się nieczytelnie na tych dokumentach świadczy o braku dołożenia należytej staranności ze strony podatnika przy zawieraniu transakcji. Co więcej, zdaniem organów podatkowych, o fikcyjności transakcji dodatkowo może przesądzać zapłata ceny w formie gotówkowej.

Z takim stanowiskiem organu podatkowego oraz z taką praktyką nie zgodził się WSA w Łodzi. Sąd dokonując analizy orzecznictwa TSUE stwierdził, iż walka z wyłudzeniami w VAT jest zadaniem organów podatkowych i to na nich spoczywa główna odpowiedzialność dotycząca ochrony interesów Skarbu Państwa. Sąd podkreślił, że organ podatkowy powinien udowodnić  na podstawie obiektywnych przesłanek, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, że transakcja, mająca stanowić podstawę do odliczenia, wiązała się z przestępstwem popełnionym przez wystawcę faktury lub inny podmiot działający na wcześniejszym etapie obrotu. A zwłaszcza wyjaśnić, na czym polegał mechanizm oszustwa, jakie korzyści majątkowe uzyskano oraz jakim konkretnie obowiązkom uchybił kontrahent.

WSA wskazał, że okolicznościami, które mogłyby wzbudzać u podatnika podejrzenie co do nierzetelności sprzedawców są zatem jedynie te, które towarzyszą samej transakcji i nie mogą one dotyczyć zapłaty gotówką, która to forma przy sprzedaży bezpośredniej towaru w wyznaczonym miejscu w centrum handlowym jest dopuszczalna, także między podmiotami gospodarczymi, jeżeli jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, nie przekraczała kwoty 15.000 PLN.

Komentowany wyrok WSA powinien stanowić wytyczne dla organów podatkowych, wskazując, że podatnik nabywając towary, bez znaczenia pozostaje czy w ramach sprzedaży bezpośredniej, nie jest obarczony dodatkowymi obowiązkami o charakterze czysto administracyjnym i jego rola nie polega na szczegółowej weryfikacji rozliczeń podatkowych swego kontrahenta w zakresie ustalenia czy podatek należny z tytułu dokonywanej transakcji kupna podlegał rozliczeniu w deklaracji podatkowej sprzedawcy.

Paulina Andrzejczyk, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.

Zainteresował Cię ten temat?

paulina.andrzejczyk@atatax.pl