Od 1 stycznia 2019 r. do Ordynacji podatkowej dodany został nowy rozdział przewidujący wprowadzenie dodatkowego zobowiązania podatkowego - instytucji funkcjonującej już dziś w ustawie o podatku od towarów i usług.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, głównym powodem wprowadzenia nowej regulacji jest niewystarczający efekt prewencyjny, jaki wywiera klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Jej działanie polega bowiem tylko na odebraniu nienależnej korzyści podatkowej powiększonej, w niektórych sytuacjach,
o odsetki z tytułu zaległości podatkowej. To za mało, by zniechęcić podatników do unikania opodatkowania.

Zgodnie z nowelizacją, organ podatkowy (obligatoryjnie) ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w przypadku wydania decyzji z zastosowaniem:

1. przepisów dotyczących klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania;
2. środków ograniczających umowne korzyści;
3. tzw. małych klauzul przeciwko unikaniu opodatkowania uregulowanych w przepisach o podatkach dochodowych;
4. przepisów o cenach transferowych;
5. przepisów o odpowiedzialności podatkowej płatnika za niepobrany podatek u źródła, gdy oświadczenie warunkujące zastosowanie obniżonej stawki lub niepobranie podatku od wypłat powyżej 2 mln PLN rocznie, nie było zgodne z prawdą, płatnik nie dokonał wymaganej weryfikacji lub podjęta przez płatnika weryfikacja nie była adekwatna do charakteru i skali działalności płatnika.

W myśl nowej regulacji, w przypadkach określonych w  punktach 1-3, organ podatkowy będzie mógł jednak odstąpić od wymierzenia sankcji, jeśli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że działał w dobrej wierze, tzn. w momencie dokonywania czynności, których dotyczy decyzja, podatnik pozostawał w błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu o zgodności uzyskanej przez niego w danych okolicznościach korzyści podatkowej z przedmiotem i celem ustawy podatkowej lub jej przepisu.

Przepisy wskazują również, że na ocenę czy podatnik działał w dobrej wierze, w szczególności wskazywać może nieprowadzenie przez niego działalności gospodarczej lub prowadzenie jej w niewielkiej skali, wskutek czego nie można było rozsądnie oczekiwać, że w odniesieniu do czynności, których dotyczy decyzja, będzie on korzystał z profesjonalnych porad dotyczących jej skutków podatkowych.

Stawki podstawowe

Sankcja podatkowa wyniesie:

• 10% sumy nienależnie wykazanej lub zawyżonej straty podatkowej i niewykazanego w całości lub w części dochodu do opodatkowania w przypadku wydania decyzji z zastosowaniem przepisów określonych
  w punktach 1-4, dotyczącej podatków dochodowych, z wyjątkiem zryczałtowanych form opodatkowania;
• 40% kwoty korzyści podatkowej – w przypadku decyzji z zastosowaniem przepisów o unikaniu opodatkowania w zakresie innych podatków niż dochodowe (np. w podatku od nieruchomości, podatku rolnym);
• 10% podstawy opodatkowania należności, w stosunku do której płatnik zastosował niższą stawkę podatku lub nie pobrał podatku u źródła.

Stawki podwyższone

Co ważne, ustawodawca przewidział także możliwość podwojenia wysokości stawek, gdy:

• podstawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln PLN – w zakresie nadwyżki ponad tę kwotę;
• nie upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym podatnikowi lub płatnikowi doręczono ostateczną decyzję z zastosowaniem przepisów dotyczących klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, środków ograniczających umowne korzyści oraz tzw. małych klauzul przeciwko unikaniu opodatkowania, w zakresie kwoty stanowiącej podstawę ustalenia dodatkowego zobowiązania;
• strona nie przedłożyła organowi podatkowemu dokumentacji podatkowej w zakresie cen transferowych – w zakresie tej części podstawy ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego, która dotyczy transakcji, dla której nie przedłożono dokumentacji podatkowej.

Należy jednak podkreślić, że złożenie niekompletnej dokumentacji, a następnie uzupełnienie jej w pełnym zakresie w terminie wskazanym przez organ podatkowy - nie dłuższym niż 14 dni – nie będzie wywierało negatywnych konsekwencji dla podatnika.

Nowelizacja zakłada również możliwość potrojenia stawki. Dotyczyć to będzie sytuacji, w której podstawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania przekroczy 15 mln PLN i dodatkowo strona nie dostarczy organowi podatkowemu dokumentacji cen transferowych.

Stawki dodatkowego zobowiązania podatkowego – zarówno podstawowe, jak i podwyższone - mogą zostać obniżone o połowę, jeśli podatnik dokona korekty deklaracji. Propozycja ta nawiązuje do rozwiązań znanych Ordynacji podatkowej, w zakresie obniżenie odsetek za zwłokę. Zgodnie z nowelizacją, sankcji podatkowej nie stosuje się wobec osoby fizycznej, która za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo przestępstwo skarbowe.

Anna Skórska, konsultant podatkowy ATA Tax Sp. z o.o.

Masz pytania do autora?

anna.skorska|atatax.pl| |anna.skorska|atatax.pl