Rozłożenie płatności na raty, a zapłata podatku VAT w przypadku świadczenia usług o charakterze jednorazowym
Transakcje obejmujące jednorazowe świadczenie usług, za które podatnik pobiera wynagrodzenie rozłożone na raty nie odroczą terminu zapłaty podatku. Tak wynika z wyroku TSUE z dnia 28 października 2021 r. (C-324/20).
Wyrok został wydany w sprawie spółki X-Beteiligungsgesellschaft mbH z siedzibą w Niemczech, prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości. Z zawartej przez spółkę z jej kontrahentem umowy wynikało, że swoje zobowiązania umowne spółka wypełniła już w 2012 r., natomiast wynagrodzenie z tytułu usługi pośrednictwa miało być płatne w pięciu ratach powiększonych o podatek VAT. Z upływem terminu płatności każdej raty spółka wystawiała fakturę i odprowadzała wynikający z niej należny podatek VAT.
Niemiecki fiskus uznał, że usługa miała de facto charakter jednorazowy - wykonana została w 2012 r. Spółka powinna zatem odprowadzić podatek VAT liczony od podstawy opodatkowania obejmującej pełną wysokość wynagrodzenia z tytułu świadczonej usługi, w momencie jej wykonania. Moment zapłaty owego wynagrodzenia nie jest czynnikiem istotnym dla opodatkowania.
Federalny Trybunał Finansowy rozpatrujący sprawę postanowił wystąpić do TSUE z dwoma pytaniami prejudycjalnymi. Pierwsze z nich sprowadzało się do ustalenia czy świadczenie usług o charakterze jednorazowym, w przypadku którego wynagrodzenie płatne jest w ratach odracza moment zapłaty podatku VAT. Drugie z pytań dotyczyło tego, czy w sytuacji, w której podatnik w momencie świadczenia usługi o charakterze jednorazowym uzgodnił rozłożenie wynagrodzenia za tę usługę na raty, to czy można uznać, że ma miejsce niewywiązywanie się z płatności w odniesieniu do kolejnych, poza pierwszą, rat wynagrodzenia (przed ich wymagalnością), w związku z czym podatnik może obniżyć podstawę opodatkowania, z możliwością jej późniejszego ponownego podniesienia po zapłacie kolejnych rat.
TSUE nie przyznał podatnikowi racji. Co do zasady zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a podatek VAT staje się wymagalny w momencie wykonania świadczenia będącego przedmiotem transakcji. Wyjątek stanowi między innymi transakcja związana z wpłatą zaliczki lub usług ciągłych, w przypadku których świadczenie uważa się za wykonane wraz upływem terminów płatności, których te płatności dotyczą. W ocenie Trybunału wyżej wskazane odstępstwo należy stosować wyłącznie w odniesieniu do świadczeń, których moment wykonania trudno jednoznacznie określić, w szczególności, gdy świadczenie ma charakter ciągły i z racji niejednorodnego charakteru wymaga rozłożenia płatności w czasie. Przepis ten nie znajdzie zastosowania dla transakcji o charakterze jednorazowym, w których można jednoznacznie, z łatwością i precyzyjnie ustalić moment wykonania świadczenia.
Zdaniem, Trybunału, podatek VAT powinien być naliczony i zapłacony jednorazowo, w momencie wykonania świadczenia, niezależnie od faktu, że strony umowy dobrowolnie zgodziły się na rozłożenie wynagrodzenia na raty. Rozwiązaniem w takim wypadku może być albo naliczenie i pobranie całości należnego podatku VAT przy pierwszej racie płatności, albo przeznaczenie tej pierwszej raty na zapłatę tego podatku. W ten sposób podatnik nie jest zmuszony przeznaczać własnych środków finansowych na zapłatę podatku.
Stanowisko TSUE wyrażone w wyroku w sprawie X-Beteiligungsgesellschaft (C-324/20) powinno skłonić podatników do takiego konstruowania umów między kontrahentami, aby uwzględnić obowiązek odprowadzenia całego podatku VAT już w momencie wykonania usługi, niezależnie od płatności poszczególnych rat z tytułu wykonania usługi jednorazowej.
Katarzyna Czerwińska-Sabała, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.
Zainteresował Cię ten temat?